Fundamentos teológico-polí­ticos da Musica Poetica alemã

Autores

  • Cassiano de Almeida Barros Universidade do Estado de Santa Catarina

DOI:

https://doi.org/10.33871/23179937.2020.8.2.11

Palavras-chave:

Martinho Lutero, Musica Poetica, teologia polí­tica, educação luterana, Joachim Burmeister

Resumo

Seguindo Bourdieu (2000), assumo que a compreensão das formas simboÌlicas de representação artiÌstica depende da compreensão da "visão do mundo" proÌpria do grupo social ao qual os artistas pertencem e a partir da qual criam suas obras. Essa perspectiva, quando aplicada aos estudos dedicados aÌ€s poeÌticas musicais alemãs dos seÌculos XVI, XVII e XVIII, justifica a necessidade do resgate dos fundamentos teoloÌgico-poliÌticos dessa tradição e da elaboração de uma compreensão sobre eles. AleÌm disso, demanda o restabelecimento de homologias estruturais entre eles e os princiÌpios criativos da muÌsica, como forma de colocar em evideÌ‚ncia a natureza poliÌtica e religiosa do exerciÌcio musical, comprometido com a manutenção da ordem social, a construção do bem comum e o desiÌgnio divino. Para aleÌm do compor e executar, esse exerciÌcio implicava no compromisso de tornar o discurso musical inteligiÌvel para o puÌblico e acessiÌvel aÌ€s futuras gerações de compositores, como material para imitação.

Downloads

Não há dados estatísticos.

Biografia do Autor

Cassiano de Almeida Barros, Universidade do Estado de Santa Catarina

Cassiano Barros eÌ bacharel (2001 – MuÌsica – RegeÌ‚ncia e Cravo), mestre (2006) e doutor (2011) em MuÌsica pela Universidade Estadual de Campinas – Unicamp. Tem experieÌ‚ncia na doceÌ‚ncia no ensino superior, na formação de muÌsicos e professores de muÌsica. Dedica-se principalmente ao ensino e aÌ€ pesquisa, com eÌ‚nfase nas aÌreas da Musicologia, HistoÌria da Teoria Musical (poeÌticas antigas e retoÌrica musical), RegeÌ‚ncia e Educação Musical. Atualmente, desenvolve projeto de poÌs-doutorado no Programa de PoÌs-Graduação em MuÌsica da Universidade do Estado de Santa Catarina – Udesc com apoio da Capes. EÌ autor do livro Uma chave para a muÌsica do seÌculo XVIII, publicado pela Editora Appris em 2019. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2687-7201.

Referências

ARISTÓTELES. Ética a Nicômaco. Madrid: Alianza Editorial, 2005.

BARBOSA, Luciane Muniz Ribeiro. Estado e Educação em Martinho Lutero: a origem do direito í educação. Cadernos de Pesquisa, São Paulo, v. 41, n. 144, p. 866-885, Dec. 2011. Disponí­vel em: <http://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0100- 15742011000300012&lng=en&nrm=iso>. Acesso em: 10 Abr. 2020.

BARTEL, Dietrich. Musica Poetica – musical-rhetorical figures in German Baroque Music. Lincoln and London: University of Nebraska Press, 1997.

BOURDIEU, Pierre. O poder simbólico. Lisboa: Difel, 1989.

BOURDIEU, Pierre. As regras da arte: gênese e estrutura do campo literário. São Paulo: Companhia

das Letras, 2000.

BOURDIEU, Pierre. Questões de Sociologia. Lisboa: Fim de Século, 2003.

BURMEISTER, Joachim. Musical Poetics. New Haven & London. Yale University Press, 1993. BUTT, John. Music Education and the Art of Performance in the German Baroque. Cambridge:

Cambridge University Press, 1994.

CAMBI, Franco. História da Pedagogia. São Paulo: Fundação Editora da Unesp, 1999.

DRESSLER, Gallus. Praecepta Musicae Poeticae. Anotações não publicadas de 1563. Disponí­vel em: <http://www.chmtl.indiana.edu/tml/16th/DREPRA_TEXT.html>. Acesso em: 10 Abr. 2020.

FABER, Heinrich. Ad musicam practicam introductio, non modo praecepta, sed exempla quoque ad usum puerorum accomodata, quí m breuissime continens. Nuremberg: In Officina Johannis Montani et Ulrici Neuber, 1550. Disponí­vel em: <http://www.chmtl.indiana.edu/tml/16th/FABMUS1>. Acesso em: 14 Abr. 2020.

HANSEN, João Adolfo. Agudezas Seiscentistas e outros Ensaios. São Paulo: Editora da Universidade de São Paulo, 2019.

LISTENIUS, Nicolaus. Musica Nicolai Listenii ab authore denuo recognita multisque novis regulis et exemplis adaucta. Nuremberg: Petreius, 1549. Disponí­vel em: <http://www.chmtl.indiana.edu/tml/16th/LISMUS>. Acesso em: 03 Mar. 2020.

LUCAS, Mônica. Emulação de retóricas clássicas em preceptivas da musica poetica. Opus, Porto Alegre, v. 20, n. 1, p. 71-94, jun. 2014.

LUTERO, Martim. Da autoridade secular. São Leopoldo/RS: Sinodal, 2017a.

LUTERO, Martinho. À nobreza cristã da nação alemã acerca da reforma do estamento cristão. In: LUTERO, Martinho. Martinho Lutero: uma coletânea de escritos. São Paulo: Vida Nova, 2017b. pp. 79-92.

LUTERO. Martinho. Aos Conselhos de Todas as Cidades da Alemanha para que criem e mantenham escolas cristãs. In: LUTERO, Martinho. Obras selecionadas – volume 5. São Leopoldo: Editora Sinodal, 1995. pp. 302-325.

LUTERO, Martinho. Preface to Georg Rhau"™s Symphoniae Iucundae. In: LEHMANN, Helmut. Luther"™s Works – volume 53 – Liturgy and Hymns. Philadelphia: Fortress Press, 1979.

LUTERO, Martinho. Prefácio ao Hinário Wittenberguense de 1524. In: LUTERO, Martinho. Obras Selecionadas – volume 7 – vida em comunidade. São Leopoldo/RS: Editora Sinodal, 2016a. pp. 480-481.

LUTERO, Martinho. Prefácio ao Hinário de Babst de 1545. In: LUTERO, Martinho. Obras Selecionadas – volume 7 – vida em comunidade. São Leopoldo/RS: Editora Sinodal, 2016b. pp. 481-482.

LUTERO, Martinho. Prefácio a todos os bons hinários. In: LUTERO, Martinho. Obras Selecionadas – volume 7 – vida em comunidade. São Leopoldo/RS: Editora Sinodal, 2016c. pp. 483-484.

MANACORDA, Mario A. História da Educação – da antiguidade aos nossos dias. São Paulo: Cortez, 2010.

PEREIRA, Aires Manuel R. dos Reis. A Mousiké: das origens ao drama de Eurí­pedes. Lisboa: Fundação Calouste Gulbenkian, 2001.

SKINNER, Quentin. The foundation of modern political thought – volume II: the age of reformation. Cambridge: Cambridge University Press, 2004.

SKINNER, Quentin. As fundações do pensamento polí­tico moderno. São Paulo: Companhia das Letras. 1996.

VLASTUIN, Willem van. Sola Scriptura: The Relevance of Luther"™s Use of Sola Scriptura in De Servo Arbitrio. In: BURGER, Hans; HUIJGEN, Arnold et al (Ed.). Sola Scriptura - Biblical and Theological Perspectives on Scripture, Authority, and Hermeneutics. Boston, Leiden: Brill, 2018. pp. 243-259.

Downloads

Publicado

30.09.2020

Como Citar

Barros, C. de A. (2020). Fundamentos teológico-polí­ticos da Musica Poetica alemã. Revista Vórtex, 8(2), 11. https://doi.org/10.33871/23179937.2020.8.2.11

Edição

Seção

Artigos